موشها اين حيوانات باهوش كه شرح قهرماني‌هاي آنها در داستانها و فيلم‌هاي كودكان فراوان آمده است، در عين حال موجوداتي هستند كه وجودشان بشر را به وحشت مي‌اندازد، وحشت از بيماري و خسارت اقتصادي شايد تصور اين مطلب كه ما از پس مانده مواد غذايي موشها تغذيه مي‌كنيم برايمان مشكل باشد اما با مشاهده آمارهاي موجود بايد به اين حقيقت اذعان نمود در نظر بگيريد كه اين حيوان به راحتي از بذري كه در زمين پاشيده مي‌شود تا ريشه، برگ، ميوه، دانه و محصولات داخل انبار و مواد غذايي موجود در خانه و غذاي پخته شده را مي‌خورد و نابودمي‌كند حتي از پس مانده مواد غذايي موجود در زباله‌ها نيز روگردان نيست و مهم‌تر آن كه به جاي خوردن همه مواد غذايي مقداري از آن را خورده و بقيه را كه باقي مي‌گذارد قابل مصرف نيست در حقيقت اتلاف غذايي توسط اين حيوان بيش از مقداري است كه مي‌خورد.
انواع موش
1- موش خانگي
2- موش قهوه‌اي
3ـ موش سياه
عادات و رفتار
بطور كلي موشها به محيط‌هاي ساكت و تاريك كه حرارت معين و ثابت و همچنين رطوبت نسبي داشته باشند علاقه‌مند هستند .
موش‌هاي بزرگ معمولاً لانه خود را در محيط‌هاي وسيع نمي‌سازند و همواره سعي در پنهان شدن دارند تا بتوانند به راحتي نوزادان خود را توليد و پرورش دهند. موش‌هاي نر معمولاً حداقل يكبار در روز محيط اطراف خود را بازرسي مي‌كنند و چنانچه تغييراتي در محيط مشاهده نمودند بلافاصله لانه خود را معدوم و جاي ديگري را براي خود آماده مي‌كنند. موشها معمولاً يك ساعت بعد از نيمه‌شب فعاليت خود را شروع مي‌كنند و اين به علت ساكت بودن محيط و عدم حضور انسان است بدين ترتيب موشها با آرامش خاطر به مواد مختلف خسارت وارد مي‌كنند.
اهميت مبارزه با موش
مبارزه با موش از دو جهت حائز اهميت مي‌باشد:
- اقتصادي
- بهداشتي
موشها با وارد كردن خسارت به مواد غذائي و پايين آوردن ارزش آنها و انتشار و انتقال بيماري‌ها و بالاخره ايجاد مزاحمت براي انسانها مورد تنفر انسان بوده و براي بسياري از افراد سبب ايجاد ناراحتي فكري و روحي مي‌گردند.
بيماري‌هاي منتقله از طريق موش
موشها معمولاً 35 نوع بيماري مختلف را به انسان منتقل مي‌كند عبارتند از :
LCM
اولين علائم اين بيماري در انسان سردرد و بروز حالت‌هايي شبيه آنفولانزا ميباشند.
Rabies (هاري): يك بيماري ويروسي است كه از طريق گاز گرفتگي در حيوان خونگرم به وجود مي‌آيد.
تب گازگرفتگي
در اثر گاز گرفتن موش تب ايجاد مي‌شود و جاي گاز گرفتگي متورم شده و به رنگ قرمز در مي‌آيد.
طاعون
اين بيماري كه به آن مرگ سياه نيز مي‌گويند از طريق گزش كك‌هايي كه از خون موش آلوده تغذيه كرده‌اند به انسان منتقل مي‌شود.
لپتوسپيروز
اين بيماري كه به آن يرقان خون ريزي دهنده نيز مي‌گويند باعث تب، خونريزي، دردناك شدن كبد، دردهاي شكمي، خشك شدن و ريزش پوست مي‌گردد.
سالمونلوزيز (حصبه)
آلوده شدن غذا به ادرار و مدفوع موش موجب مسموميت غذائي و بروز اين بيماري مي‌شود.
يرسينيوزيز
اين بيماري از طريق آلوده شدن مواد غذايي به ادرار و فضولات موش ايجاد شده و موجب بروز آپانديسيت و بزرگ شدن روده‌ها مي‌گردد.
تيفوس
در اثر خونريزي در شش‌ها و سينه پهلو باعث مرگ فرد مبتلا مي‌شود.
توكسوپلاسموزيز
انتقال اين بيماري كه بيشتر از طريق مدفوع گربه به انسان صورت مي‌گيرد اخيراً از طريق موش هم مشاهده شده است. اين بيماري مي‌تواند موجب كوري مادرزادي نوزاد شود.
تب راجعه
يك بيماري عفوني است و از علائم عمده آن حملات متناوب تب و ايجاد مسموميت خوني مي‌باشد.
تولارمي
مخزن اين بيماري موش مي‌باشد و علائم آن تب، سردرد درد دست و پا، كمر درد، ضعف عمومي، استفراغ و بزرگ شدن كبد و طحال مي‌باشد.
سالك
اين بيماري به صورت زخم پوستي و در اثر نيش پشه خاكي آلوده ايجاد مي‌گردد.
روش‌هاي مبارزه:
1ـ اقدامات بهسازي و بهداشتي
2ـ استفاده از سموم شيميايي
3ـ استفاده از امواج مافوق صوت
4ـ جلب كننده‌هاي شيميايي
5ـ دور كننده‌ها
6ـ تله‌گذاري
7ـ مبارزه بيولوژيكي
8ـ مبارزه ژنتيكي
اقدامات بهسازي و بهداشتي:
1ـ محافظت ساختمان‌ها از ورود موش
2ـ از بين بردن لانه موشها و محروم كردن آنها از دسترسي به آب و مواد غذائي
3- بهداشتي نگه داشتن محيط زيست شامل: جمع‌آوري، حمل و دفع زباله بطور بهداشتي، زباله بايد در كيسه‌هاي سربسته قرار داده شده و فقط در ساعات مراجعه رفتگران در خارج از ساختمان گذاشته شود.
كشتن موشها:
الف: بوسيله سموم شيميايي
ب: بوسيله تله‌گذاري
معمولاً استفاده از سموم شيميايي آخرين راه‌حل مي‌باشد در صورتي كه اقدامات بهداشتي و بهسازي بطور كامل مؤثر نبودند مي‌توان آن را به عنوان يكي از وسايل مطمئن براي مبارزه با موش بكار برد.
امروزه از تكنيك تله‌گذاري در موارد زير استفاده مي‌شود:
زماني كه به علت وجود مواد غذايي استفاده از سموم غيرممكن باشد.
در محلهايي كه امكان جمع‌آوري لاشه موش وجود نداشته باشد.
در صورتيكه موشها از خوردن طعمه خودداري كنند. زماني كه موشها نسبت به سموم موش‌كش مصون شده باشند.
روش صحيح تله‌گذاري:
در تله‌گذاري مساله انتخاب طعمه و دانستن رفتار و عادت موشها اهميت فوق‌العاده‌اي دارد. موش‌هاي بزرگ به علت ترس از چيزهاي جديد و همچنين به علت داشتن كنجكاوي و احتياط زياد به زحمت به طرف تله‌ها جلب مي‌شوند و گاهي براي گرفتن آنها بايد چند روز صبر كرد و براي حصول نتيجه بهتر بايد چند روز تله را بدون اينكه فنر آن كار گذاشته شود با استفاده از طعمه جلب كننده در محل مستقر نمود تا موشها به آن عادت كنند.
محل قرار دادن تله‌ها:
در مورد موش قهوه‌اي و خانگي بهتر است تله را در گوشه راست و به طرف ديوار محل قرار داد به طوري كه ماشه تله تقريباً مماس با ديوار باشد.
در مورد موش سياه تله را مي‌توان به ديوار ميخكوب كرد.
تله زنده‌گير طعمه دار يا تله كشته‌گير را بايد نزديك به دهانه ورودي لانه قرار داد و نه در داخل گذرگاه
تله را بهتر است با كيسه يا چيزهاي جديد در موش به وجود نيايد. تله كشته گير را مي‌توان زير لايه‌اي از آرد، خاك و يا سبوس مخفي كرد. وقتي تعداد تله‌ها زياد است بايد محل قرار گرفتن تله‌ها را يادداشت كرد